Sharan B. MERRIAM (2017) NİTEL ARAŞTIRMA: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çeviri Editörü: Prof. Dr. Selahattin TURAN, Ankara: Nobel Yayınevi, 308 sayfa
Başlıktaki rehber ifadesinden de anlaşılacağı gibi, metin yeni başlayanlar için bilhassa uygundur.
Deneyimli okurlar için yeni bir çalışmaya başlarken bazı temel konuları hatırlatama için gerekebilir çünkü belki de giriş niteliğindeki yaklaşımı nedeniyle, kesinlikle ek kaynak gerekmektedir.
Her koşulda kitabı altını çize çize okuyacağınız bir gerçek: )
Araştırmacılar için yararlı olan nitel araştırma yöntemlerinin tasarımına ve uygulanmasına üç kısımdaki on bölüm ve bir ek ile genel bir bakış sunmaktadır.
I. Kısım: Bir Nitel Araştırmanın Desenlenmesi
1. Bölüm: Nitel Araştırma Nedir?
2. Bölüm: Nitel Araştırma Türleri
3. Bölüm: Nitel Vaka Çalışması
4. Bölüm: Araştırmanın Desenlenmesi ve Örneklem Seçimi
II. Kısım: Nitel Verilerin Toplanması
5. Bölüm: Görüşmelerin Etkin Yönetimi
6. Bölüm: Dikkatli Bir Gözlemci Olmak
7. Bölüm: Dokümanlardan Verilerin Toplanması
III. Kısım: Nitel Verilerin Analizi ve Raporlanması
8. Bölüm: Nitel Verilerin Analizi
9. Bölüm: Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Etik
10. Bölüm: Nitel Araştırma Raporunun Yazılması
Ek: Bir Nitel Araştırma Çalışmasının Yöntem Bölümü
Birinci kısım, “Bir Nitel Araştırmanın Desenlenmesi”, şu konulara odaklanan dört bölümden oluşmaktadır:
· nitel araştırmanın temel tarihi, epistemolojisi ve özellikleri,
· bu gelenek içinde yer alan altı popüler yaklaşımın yanı sıra niteliksel akademisyenler ve uygulayıcılar arasında ilgi uyandıran yeni ortaya çıkan yaklaşımların bir sentezi,
· ve araştırmayı tasarlamanın ve bir örneklem seçmenin ilk aşamaları.
İkinci kısım, "Nitel Verilerin Toplanması", görüşmeleri, katılımcı gözlemini ve belge analizini detaylandıran üç bölüm içerir.
Üçüncü kısım, “Nitel Verilerin Analizi ve Raporlanması”, veri analizini, nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenirliğe yaklaşma yollarını, araştırma etiğini ve farklı izleyiciler için nitel raporların yazılması ve dağıtılmasını çevreleyen konuları kapsamaktadır.
Ek, tez çalışmaları için nitel tasarımlar kullanan lisansüstü öğrenciler için bir şablon sağlamaktadır.
Merriam nitel araştırma yürüten çeşitli çalışmalarından, nitel paradigmanın tarihi ve gelişimine ilişkin kapsamlı bilgi birikiminden ve nitel araştırma hakkında bilgi edinme konusunda uygulamalı pragmatik bir yaklaşım sağlamak için nesiller boyu öğrencilere rehberlik ve danışmanlık yapma konusundaki zengin deneyimlerinden yararlanır.
Bu çalışmanın, birlikte ele alındığında onu nitel tasarım ve uygulamaya ilişkin diğer metinlerden ayıran birkaç temel gücü vardır:
· Metin, son derece iyi düzenlenmiş, okunması kolay ve nitel araştırmaya yeni başlayanlar için oldukça net ve sistematiktir.
· Takip eden tasarım ve uygulama bölümleri için zemin hazırlayan nitel araştırmanın epistemolojisi, kuramı, tarihi ve ortak özelliklerine ilişkin özlü ama sağlam bir arka plan sağlar.
· Benzer şekilde, metnin bir başka gücü de yazarların nitel araştırmanın veri analizi aşamalarının zorlu yönlerini ele almasında yatmaktadır; burada bu süreci ilk planlama aşamalarından kategorilerin, temaların ve teorinin oluşturulmasına kadar net bir şekilde betimlemektedir. Burada, bilgisayar veri analiz yazılımının kullanımı ve metinde ele alınan nitel tasarım türlerinin sunduğu benzersiz zorluklar tartışılmaktadır.
Bu arada kitabı dilimize kazandıran Prof. Dr. Selahattin TURAN ve diğer tüm akademisyenlere teşekkürlerimizi sunalım.
Merriam, fenomenoloji, etnografya, temelli teori, anlatı ve vaka çalışması gibi giriş metinlerinde sıklıkla ele alınan popüler yaklaşımları tartışsa da "Temel Niteliksel Tasarım" olarak adlandırdığı altıncı bir türün altını çiziyorlar; zaman içinde ve disiplinler arasında bir nitel yaklaşımı da aktarılabilmektedir. Ayrıca, karma yöntemde, eylem araştırması, eleştirel araştırma ve sanata dayalı araştırma dahil olmak üzere ortaya çıkan tanınmış tasarımlarla bu temel türleri artırmaktadır.
Bu yayın, okuyuculara araştırma konularını seçmek, problem cümleleri yazmak, amaç cümleleri ve araştırma soruları oluşturmak, teorik çerçeveleri uygulamak, literatürü gözden geçirmek ve nitel örnekleme tekniklerini kullanmak için net öneriler ve örnekler sağladığı için paha biçilmezdir. Görüşme, katılımcı gözlemi ve belge analizi ile ilgili bölümler, yazarların veri toplama sürecinin tekniklerini, stratejilerini ve zorluklarını açıklayan bir dizi yararlı açıklama, örnek, diyagram vb. sağlaması açısından da önemlidir.
Geçerlilik ve güvenilirlikle ilgili bölüm, özellikle güvenilirlik, üye kontrolü ve geçerlilik ve güvenilirliği artırmaya yönelik stratejilere odaklanan tablolar ve tablolar oldukça yararlıdır. Yanı sıra ekte yer alan şablon bir araştırmanın metot kısmına uyarlanmak üzere çok uygundur.
Nitel araştırmanın temel niteliklerinin özlü ve yararlı tanımlarını, araştırma çalışmalarını planlamak ve yürütmek için örnekleri ve araştırmayı yaygınlaşmak ve değerlendirmek için stratejiler sunan işlevsel bir metindir.
Nitel araştırma, akademik disiplinlerde ve uygulamalı uygulama alanlarında ivme kazandığından, bu kitap akademisyenleri ve uygulayıcıları için disiplinimizi daha da ilerletmemize yardımcı olacak temel bir yayın sunmaktadır.
Son olarak yazardan bahsedelim.
Sharan B. Merriam, yetişkin eğitimi ve niteliksel yöntemler alanındaki çalışmaları ile uluslararası alanda tanınmaktadır. Yazar, Georgia Üniversitesinde yetişkin eğitimi profesörüdür.
İngiliz edebiyatı alanındaki lisans eğitimini, Drew Üniversitesinde (1965), İngilizce eğitimi alanındaki yüksek lisansını, Ohio Üniversitesinde (1971) ve yetişkin eğitimi alanındaki doktorasını Rutgers Üniversitesinde (1978) tamamlamıştır. Seçkin enstitü ve devlet üniversitelerinde çalışmıştır. Merriam'in asıl çalışma alanı, yetişkin eğitimi ve nitel araştırma yöntemleridir. Dört kitabıyla Cyril O. Houle Yetişkin Eğitimi Edebiyat ödülünü kazanmıştır. Birçok kitabı Çince, Korece, Japonca ve Fransızcaya çevrilmiştir. Yetişkin eğitimi alanına yapmış olduğu önemli katkılar sayesinde Merriam, Yetişkin Eğitimi ve Sürekli Eğitim Kariyeri Başarı Ödülünü alan ilk kişi olmuştur. Brezilya, Güney Afrika ülkeleri, Güneydoğu Asya, Orta Doğu ve Avrupa'yı içine alan deniz aşırı ülkelerde misafir araştırmacı olarak sıkça atölyeler düzenlemektedir. (Merriam, 2017: xiii)
Kaynaklar:
Babchuk, W. A. (2017). Book Review: Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation. Adult Education Quarterly, 67(1), 71–73.
Goodreads.com (t.y). “Qualitative Research Sharan B. Merriam”
Sharan B. MERRIAM (2017) NİTEL ARAŞTIRMA: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çeviri Editörü: Prof. Dr. Selahattin TURAN, Ankara: Nobel Yayınevi, Kitap Tanıtımı
Yazarın akademik çalışmaları için BKZ.