Araştırma konusu olan temel olgu veya olay hakkında bir sorunun tespiti:
Bu aşama, araştırmacının çalışmak istediği belirli problemi veya sorununu tanımlamayı içerir. Araştırmacı, alandaki bilgi ve boşlukların yanı sıra sorunun önemini ve katkı sağlama potansiyelini de dikkate alacaktır.
Sorunu belirlemede iç sese, kişisel benimseyişe ve hayat deneyimine önem verilmelidir.
Araştırma yapılacak sorun, araştırmacının merakını cezbetmesi, gerçek hayattaki bir sorunu çözmeye dair bir heyecan hissettirmesi veya araştırmacıyı sürekli düşündürerek onu rahat bırakmamasına dair dürtüleri üretmektedir.
Bu dürtülere kulak verilmelidir. Samimi bir merak duygusunu uyandırmayan, çözmemesi halinde araştırmacıyı mutsuz hissettiren sorunlar bize araştırmayı yılmadan yapma gücü, enerjisi vermektedir. Aksi halde çok zorlayıcı olan bilimsel araştırma süreci araştırmacının hayatını kısıtlayan bir pranga gibi süreklenen bir ağırlığa dönüşür. Bu noktadan sonra sorun açıkça tanımlanmalı ve bilimsel yöntemlerle araştırmaya izin verecek şekilde çerçevelendirilmelidir.
Literatür (yazın) taraması:
Bu aşamada, araştırmacı, konuyu tam olarak anlamak ve daha önce yapılmış çalışmaları belirlemek için alandaki literatürün (yazının) kapsamlı bir incelemesini yapacaktır. Gözden geçirme, önceki çalışmaların metodolojisinin, sonuçlarının eleştirel bir değerlendirmesini içermelidir. Literatür (yazın) taraması, mevcut çalışma için arka plan bilgisi, bağlam ve temeli oluşturmaya yardımcı olur. *
Bu tarama bir kaynak yığını olmaktan ötede olmalıdır. Mutlaka betimsel olmanın yanı sıra standardının da üzerine çıkarak literatürün eleştirel bir yorumunu yapabilmeli ve araştırma sorunu ile ilgili öğelerle yeni bir inşaya ulaşmalıdır.
Bu noktada araştırmanın sınırlılıklarını ve kapsamını belirlemek çok kritiktir. İyi bilinmeyen sınır, kapsam araştırmacının yolunu kaybetmesine neden olmaktadır.
Araştırma sorularını veya hipotezleri geliştirme:
Araştırma soruları araştırma sorununu katmalı olarak ortaya koyabilmenin anahtarlarıdır.
Araştırmacı, literatür taramasına dayanarak, araştırılan problem için geçici bir açıklama sağlayan arraştırma soruları hipotezler formüle edilecektir. Hipotezler, bilimsel yöntemlerle test edilebilen ve çalışmanın tasarımına ve uygulanmasına temel teşkil eden ifadelerdir.
Veri toplama:
Bu aşamada, araştırmacı hipotezleri test etmek için veri toplayacaktır. Toplanan verilerin türü ve kullanılan yöntemler, araştırma tasarımına ve çalışmanın özel hedeflerine bağlı olacaktır. Araştırmacı, araştırmasına uygun, geçerli ve güvenilir yöntemler seçmelidir. Araştırmacı, katılımcılardan veri toplarken bilgilendirilmiş onay ve gizlilik gibi etik hususları da dikkate almalıdır.
Veri analizi ve sonuçların değerlendirilmesi:
Bu aşamada araştırmacı, hipotezlerin desteklenip desteklenmediğini belirlemek için toplanan verileri analiz edecektir. Araştırmacı, verileri işlemek ve yorumlamak için istatistiksel yöntem ve teknikleri kullanacaktır. Çalışmanın sonuçları açık ve öz bir şekilde sunulmalı ve araştırmacı sonuçlara dayanarak anlamlı sonuçlar çıkarmalıdır. Araştırmacı ayrıca çalışmanın sınırlılıklarını ve gelecekteki araştırmalar için etkilerini de göz önünde bulundurmalıdır.
Bu aşamalar tipik olarak doğrusal veya katı bir süreç değildir ve araştırmacı gerektiğinde aşamalar arasında gidip gelebilir. Örneğin, veri analizi aşamasından sonra ek veri toplamaya ihtiyaç duyulabilir veya literatür taramasının sonuçlarına göre hipotezlerin yenilenmesi gerekebilir.
Bilimsel araştırma süreci, sonuçların doğru, anlamlı olmasını ve alandaki bilginin ilerlemesine katkıda bulunmasını sağlamak için dikkatli planlama, uygulama ve değerlendirme gerektiren yinelemeli ve devam eden bir süreçtir.
Bir sonraki yazımız "Veri toplama neden yapılır?" ve "Veri toplama araçları nelerdir?" soruları üzerine olacaktır.
Sağlık ve esenlik içinde buluşmak üzere...
*Bir hatırlatma olarak belirtilmelidir ki literatür (yazın) tarama ile veri toplama araçlarından olan döküman analizi aynı şey değildir. Bu konuda ilerleyen haftalardaki yazıların takibi halinde bu farkın anlaşılması kolaylaşacaktır.