Bu hafta "Nitel Araştırma Yöntemleri" kitabını sizlere tanıtmak isteriz.
Prof. Dr. Ünsal Sığrı'nın bu çalışması, nitel araştırma yöntemlerinin tanımı, özellikleri, aşamaları, desenleri, veri toplama teknikleri, veri analizi ve bilgisayar destekli veri analizine ilişkin konuları ele alır. Kitap, sosyal bilimlerde nitel araştırmanın kavramsal çerçevesini sunar ve okuyucuya nitel araştırmanın doğasını ve sosyal bilimlerde araştırma yapmanın özelliklerini anlatır.
Öncelikle yazar hakkında kısa bilgiler verelim:
“OSTİM Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Ünsal Sığrı, İşletme-Yönetim ve Organizasyon alanındaki lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimlerini müteakip, 2010 yılında “yönetim organizasyon” alanında doçent, 2015 yılında profesör olmuştur. TÜBİTAK bursuyla doktora sonrası çalışmalarını Rochester Bittner School of Business-ABD’de tamamlamış ve Kara Harp Okulu ve Başkent Üniversitesinde öğretim üyeliği yapmıştır. TSK’da önemli bilimsel projelerde yer alan ve Avrupa Birliği Bosna-Hersek Ofisinin de bir süre yöneticiliğini yapan Prof. Sığrı, NATO, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, UNDP gibi uluslararası kuruluşlarda seminerler vermiş, araştırma projelerinde eğitmen ve danışman olmuştur. TOBB, TÜBİTAK Tüssi’de, Barolar Birliği, Belediyeler Birliğinin eğitmen ve danışmandır. Yurtiçinde TÜBİTAK, yurtdışında Dünya Sosyoloji Birliğinden çalışmalarıyla ödüller almıştır. Yönetim-Strateji- Örgütsel Davranışta uluslararası yayınları bulunmaktadır. Stratejist-Melek Yatırımcı-Girişimci-Bilirkişidir.” (www.linkedin.com)
Kitap eğitim bilimleri açısında ele alınan bir bilimsel araştırma kitabından çok iktisadi, idari bilimler açısından yazılması açısından özellikle farklı bir eserdir. Bu tür kitapların artması dileği ile kitabın derinliklerine doğru yol çıkalım:
Kitap, bilim ve bilimsel düşüncenin özelliklerine ve türlerine değinir. Bilimin, bir konunun sistematik ve sistematik olmayan bir şekilde araştırılması ve keşfedilmesi için kullanılan yöntemler ve teknikler bütünü olduğu anlatılır. Bilimsel düşüncenin felsefi yaklaşımları ve sosyal bilimlerdeki kullanımı, tümdengelim ve tümevarım kavramları ele alınarak açıklanır.
Nitel araştırmanın önemi ve tanımı, nitel bir araştırma sürecinin nasıl olması gerektiği, nitel araştırma desenleri ve veri toplama teknikleri, nitel ve nicel araştırmaların farklılıkları ve karma yöntem araştırmaları kitapta yer alan diğer konulardır. Nitel araştırmada araştırma sorusu ve tasarımı, sistemli literatür incelemesi, örnekleme ve evren, nitel araştırma örnekleminin büyüklüğü ve örneklem süreci gibi konular da ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.
Kitapta, nitel araştırma verilerinin analizi ve bilgisayar destekli veri analizi için kullanılan yöntemler de açıklanır. Nitel araştırmanın özellikleri, sunumu ve araştırma etiği gibi konuların yanı sıra örnek nitel araştırma çalışmaları da sunulur.
Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemi, özellikle sosyal bilimler alanında çalışan araştırmacılara, öğrencilere ve nitel araştırma yöntemleri hakkında ayrıntılı bir bilgi birikimi sunar ve araştırmacılara araştırma sürecinde yol gösterir.
Şimdi bölüm bazında kitabı tanımaya çalışalım:
Bölüm 1: "Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemi, Yöntem ve Yöntembilim Kavramları" başlığı altında, sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemine genel bir giriş sunmaktadır Bu bölümde, bilim kavramının tanımı ve bilimsel düşünce yöntemleri hakkında genel bilgi ve ayrıca, bilimsel araştırmalarda ölçme ve ölçümün kalitesi hakkında bilgi verilmektedir. Bu bölüm, nitel araştırmanın temellerini anlamak için önemli bir başlangıç noktası olarak düşünülebilir.
Bölüm 2: "Nitel Araştırma Yöntemlerine Giriş: Tanımı, Özellikleri, Aşamaları, Desenleri ve Veri Toplama Teknikleri" başlığı altında, nitel araştırma yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi sunmaktadır. Bu bölümde, nitel araştırmanın ne olduğu, nitel bir araştırmanın aşamaları, nitel araştırma desenleri ve nitel araştırmada veri toplama teknikleri gibi konular ele alınıyor.
Bölüm 3: "Nitel Araştırma Desenlerine Ayrıntılı Bakış" başlığı altında, nitel araştırma desenleri hakkında daha ayrıntılı bilgi sunmaktadır Bu bölümde, fenomenolojik, etnografik, vaka çalışması, yinelenen örnekler, yorumlamalı fenomenoloji gibi nitel araştırma desenleri ele alınıyor.
Bölüm 4: "Nitel Araştırmada Veri Toplama Tekniklerine Ayrıntılı Bakış" başlığı altında, nitel araştırmada veri toplama teknikleri hakkında daha ayrıntılı bilgi sunmaktadır Bu bölümde, görüşme, odak grupları, gözlem, doküman analizi gibi nitel veri toplama teknikleri ele alınıyor.
Bölüm 5: Bu bölümde, nitel araştırmada veri analizi teknikleri ele alınıyor. İçerik analizi, betimsel analiz, kategorik-sistematik analiz ve söylem analizi gibi farklı veri analizi yaklaşımları hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca, farklı analiz yaklaşımları hakkında örnek çalışmalar sunulmaktadır
Bölüm 6: Bu bölümde, bilgisayar destekli veri analizi teknikleri ele alınıyor. Nitel araştırmalar için QDA Miner™️ ve WordStat™️ yazılımları kullanılarak veri analizi yapmak hakkında bilgi verilmektedir. Bu bölüm, nitel araştırmanın veri analizi aşamasında bilgisayar destekli araçları kullanmak isteyen okuyucular için oldukça yararlıdır.
Bölüm 7: Bu bölümde, iyi bir nitel araştırmanın özellikleri, sunumu ve araştırma etiği ele alınıyor. İyi bir nitel araştırmanın özellikleri hakkında bilgi verilirken, nitel araştırmaların yazımı, sunumu ve etik konuları da ayrıntılı bir şekilde ele alınıyor.
Yazar, nitel araştırmaların çoğunlukla açık uçlu sorulara odaklandığını, veri toplama sürecinin esnek olduğunu ve araştırmanın katılımcı odaklı olduğunu vurgulamaktadır Ayrıca, nitel araştırmaların öznel veriler toplama yöntemleri kullandığına ve araştırmacının öznelliğinin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekiyor. Bölüm ayrıca, nitel araştırmaların yazım ve sunum tekniklerini ele alınmaktadır. Yazar, nitel araştırmaların diğer araştırma yöntemlerinden farklı bir sunum tarzı gerektirdiğini belirtiyor. Nitel verilerin genellikle kapsamlı ve açıklayıcı olduğu için, yazarın önerisi, verilerin örneklemelerle desteklenmesidir. Ayrıca, nitel araştırmaların etik yönlerine de dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır
Bölüm 8: Kitabın sekizinci bölümü, nitel araştırmaların nasıl uygulandığını gösteren örnek kesitler sunmaktadır. 20 ayrı örnek ile Prof. Sığrı, örneklerde çeşitli nitel araştırma yöntemleri kullanarak farklı konuları ele alınmaktadır. Örnekler arasında, etnografik çalışmalar, fenomenolojik çalışmalar ve vaka çalışmaları yer alınmaktadır.
Kitabın eklerin detaylı bir şekilde incelenmesi ve uygulanması, araştırmanın kalitesini artırarak daha doğru sonuçlar elde etmeyi sağlayabilir.
Lisansüstü öğrenciler ve araştırmacılar için hazırlanmış bir kitapta bulunan ekler, araştırma konusu seçiminden nitel araştırmalar için kaynaklara kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.
EK-1: Nitel Araştırma Kontrol Formu
Bu form, nitel araştırmaların doğru bir şekilde planlanması ve yürütülmesi için gereken kontrolleri burada bulabilirsiniz. Araştırmacıların bu formu kullanarak çalışmalarını sistematik bir şekilde organize etmeleri ve hata yapma riskini minimize etmeleri mümkün olabilir.
EK-2: Nitel Araştırma Uygulaması
Bu ek, nitel araştırma yöntemlerinin uygulanması için gereken adımları içermektedir. Araştırmacılar, bu adımları takip ederek araştırmalarını daha sistematik ve disiplinli bir şekilde yürütebilirler.
EK-3: Mülakat (Görüşme)-Odak Grup Görüşmesi Formu Rehberi
Mülakat ve odak grup görüşmeleri, nitel araştırma yöntemleri arasında sıkça kullanılan tekniklerdir. Bu ek, araştırmacıların mülakat ve odak grup görüşmelerini planlamalarına ve yürütmelerine yardımcı olacak rehberler vardır.
EK-4: Lisansüstü Öğrenciler ve Araştırmacılar için Tez-Araştırma Konusu Seçmede Yol Haritası
Bu ek, özellikle yeni başlayan öğrenciler ve araştırmacılar için oldukça yararlı olacaktır. Çünkü birçok öğrenci ve araştırmacı, araştırma konusu seçimi aşamasında zorluk yaşarlar ve bu zorluğun üstesinden gelmek için bir rehberlik sistemine ihtiyaç duyarlar. Bu yol haritası, adım adım bir araştırma konusu seçme sürecini ele almaktadır. Öncelikle araştırmacının ilgi alanlarını belirlemesi, ardından potansiyel konuları belirlemesi, konuların literatür taraması yaparak değerlendirilmesi ve son olarak seçilen konunun detaylı bir şekilde açıklanması gibi adımları barındırmaktadır.
EK-5: “Nitel Araştırmalarla İlgili İnternet Adresleri-Kaynakları” adlı ek, nitel araştırmalarla ilgili internet adresleri ve kaynaklar sunmaktadır.
EK-6: “Bilgisayar Destekli Nitel Veri Analizine Ait Örnek Uygulama” adlı ek ise bilgisayar destekli nitel veri analizine ait bir örnek uygulama sunmaktadır. Bilgisayar destekli nitel veri analizi, nitel verilerin analizinde kullanılan bir yöntemdir ve son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Bu ek, bilgisayar destekli nitel veri analizi hakkında örnek bir uygulama sunmaktadır.
EK-7: Gözlem formu, araştırmacıların bir olayı veya süreci izleyerek veri toplamasını sağlar Bu bölümde sunulan örnekler, araştırmacıların kendi çalışmaları için uygun gözlem formlarını oluşturmalarına yardımcı olabilir.
EK-8: Araştırma önerisi örneği sunar. Bu bölüm, öğrencilerin ve araştırmacıların kendi araştırmalarını tasarlamalarına bir şablon sağlar. Araştırma önerisi, araştırmanın amacını, hipotezlerini, veri toplama yöntemlerini ve analizlerini göstermektedir. Bu bölüm, öğrencilerin ve araştırmacıların araştırma önerilerini yazarken yapmaları gereken adımları anlatmaktadır.
Tüm bu ekler, nitel araştırmalarla ilgilenen öğrenciler ve araştırmacılar için oldukça faydalıdır. Kitap, nitel araştırma sürecini anlamak ve yürütmek için gereken tüm temel araçları sunar.
Anlaşıldığı gibi kitap oldukça kapsamlı, detaylı ve uygulamada kullanılabilecek çok bilgi içermektedir.
Kaynaklar:
Ünsal SIĞRI, Üye profili,
BETA YAYINCILIK, Kitap tanıtımı,